Wij worden regelmatig benaderd met fiscale vragen of het ook fiscaal aantrekkelijk zou zijn om (bijvoorbeeld) in Portugal te genieten van de oude dag.
Hieronder zullen wij kort enkele fiscale aspecten van (een emigratie naar) Portugal uiteen zetten.
Fiscaal inwonerschap
Voor verschillende (fiscale) verplichtingen is het belangrijk om vast te stellen wanneer iemand als inwoner van Portugal kan worden beschouwd. Naar het fiscale recht van Portugal geldt een individu in de eerste plaats als inwoner van Portugal indien aantoonbaar méér dan 183 dagen (in een periode van 12 maanden) in Portugal worden doorgebracht. Dit hoeft niet per se een lange (duurzame) periode te zijn.
Wanneer iemand echter minder dan 183 dagen heeft doorgebracht in Portugal kan nog steeds sprake zijn van inwonerschap van Portugal wanneer diegene beschikt over een (eigen) verblijf dat (aantoonbaar) als permanente woonplek wordt gebruikt. Iemand die voldoet aan één van deze criteria dient zich direct te melden bij de Portugese Belastingdienst (DSRC).
Iemand die op grond van bovenstaande criteria als inwoner van Portugal kan worden beschouwd kan tevens inwoner van Nederland zijn. In beide landen wordt dit autonoom vastgesteld. Het kan dus zo zijn dat iemand fiscaal inwoner is van twee staten, waarbij in principe in beide staten het volledige wereldinkomen moet worden opgegeven. Pas bij toepassing van het belastingverdrag, om voorkoming van dubbele belasting toe te passen, zal aan de hand van verschillende criteria één fiscale woonplaats worden vastgesteld.
Waar iemand naar Nederlands fiscaal recht woont of is gevestigd (rechtspersoon) dient naar de omstandigheden van het geval te worden beoordeeld. De Nederlandse fiscale wetgever hanteert hier dus een ‘open norm’. De beoordeling van de fiscale woonplaats van een natuurlijk persoon heeft dus een sterk feitelijk karakter; alle relevante (feitelijke) omstandigheden van het individuele geval moeten in de beoordeling worden betrokken. Formele aanwijzingen alleen zoals de inschrijving in het bevolkingsregister of de nationaliteit zijn onvoldoende om vast te stellen dat iemand daadwerkelijk is geëmigreerd.
In het belastingverdrag van Nederland met Portugal is een dwingende rangorderegeling opgenomen waar een natuurlijke persoon voor de toepassing van dit verdrag geacht wordt te wonen. Uiteindelijk wordt de verdragswoonplaats bepaald op basis van de (al of niet) aanwezigheid van een duurzaam tehuis in beide landen, met welke land het individu de nauwste sociale en economische betrekkingen heeft en in welk land het individu ‘gewoonlijk’ verblijft. Ook de nationaliteit van het individu kan nog van belang zijn bij een eventuele discussie over de woonplaats van belanghebbende.
Een Nederlandse belastingplichtige die emigreert naar Portugal moet in de zogenaamde emigratie aangifte inkomstenbelasting zijn belastbare inkomen tot emigratiedatum ook zijn volledige vermogen opnemen. Een en ander kan bijvoorbeeld leiden tot zogenaamde conserverende aanslagen inkomstenbelasting over in Nederland opgebouwde pensioenrechten of winst uit aanmerkelijk belang.
In beginsel wordt de conserverende aanslag niet ingevorderd. Anders dan vroeger vindt er sinds 15 september 2015 géén kwijtschelding meer plaats ná verloop van tien jaar na de emigratie. Het uitstel van betaling van de conserverende aanslag is voor de geëmigreerde aanmerkelijk belanghouder onbeperkt geworden.
Speciaal fiscaal regime Portugal
Natuurlijke personen die niet eerder inwoner zijn geweest van Portugal kunnen in aanmerking komen voor het regime van “non-habitual” residents, indien zij voldoen aan de gestelde criteria. De kernvoorwaarde is dat de emigrant in de laatste 5 jaren geen (fiscaal) inwoner is geweest van Portugal. Daarnaast moet de emigrant zich als (non-habitual resident) belastingplichtige registeren bij de Portugese Belastingdienst. Het regime kan gedurende tien jaar worden toegepast. Daarna wordt de emigrant een reguliere binnenlands belastingplichtige van Portugal.
Indien de emigrant voldoet aan de voorwaarden kan een mogelijke vrijstelling voor van buiten Portugal afkomstig inkomen worden benut. De uit Nederland afkomstige emigrant schiet hier effectief niet veel mee op aangezien Nederland (op grond van het belastingverdrag tussen Nederland en Portugal) als werkstaat een heffingsrecht heeft of een bronheffing op de pensioenuitkering kan inhouden.
De emigrant die naast zijn pensioen nog aanvullende (arbeids)werkzaamheden in Portugal verricht komt in aanmerking voor een verlaagd vast inkomstenbelastingtarief van 20%.
Portugal kent geen gelijksoortige box-3 heffing, waardoor vermogende particulieren een aantrekkelijke belastingbesparing kunnen realiseren.
Regime successierechten
Portugal kent een gunstig stelsel in het kader van erfrecht. Portugal kent namelijk geen erfbelasting, wel een zogenaamd zegelrecht (imposto do selo). Het zegelrecht kent een vast tarief van 10% en wordt uitsluitend geheven over Portugese bezittingen. Omdat legitieme erfopvolgers zijn vrijgesteld zal in de praktijk zelden het zegelrecht verschuldigd zijn.
Dit betekent overigens niet dat de vanuit Nederland afkomstige emigrant geen erfbelasting verschuldigd zal zijn ná emigratie. Nederland kent namelijk een zogenaamde tien jaarsfictie in de wet waardoor de emigrant nog 10 jaar ná emigratie door de Nederlandse Belastingdienst wordt gevolgd. Wanneer de emigrant binnen deze termijn overlijdt dan zal alsnog in Nederland erfbelasting verschuldigd zijn omdat de emigrant door de werking van de fictie nog steeds als inwoner van Nederland wordt gezien.
Schenkingen aan familieleden zijn in beginsel ook vrij van schenkbelasting in Portugal. Ook hier geldt een termijn waar rekening mee gehouden moet worden. In het kader van schenkbelasting is dat 1 jaar na emigratie.
Tot slot
Portugal is een aantrekkelijk land waar met klanken van de fado op de achtergrond buiten in een aangenaam klimaat de (oude) dag kan worden doorgebracht.
Wij hebben de nodige relevante ervaring met het begeleiden van emigraties. Elke emigratie is maatwerk. Wij beschikken over uitstekende contacten met lokale fiscalisten uit veel voorkomende emigratielanden zodat zeker kan worden gesteld dat de emigratie zorgvuldig kan worden begeleid.
Mocht u het voornemen hebben om te emigreren naar Portugal of een ander land dan raden wij u van harte aan contact met ons op te nemen (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of 024-7600136).
Wij zijn u graag van dienst.
Innovative Tax B.V.
Erik Jansen
Nijmegen, 23 september 2019
